Duiken in Nederland

In Nederland wordt vooral in oude zandafgravingen gedoken of in zijarmen van rivieren. Het echte duikmekka is Zeeland, met de Oosterschelde als grootste trekpleister. Door haar enorme biodiversiteit staat deze ‘kraamkamer van de Noordzee’ wereldwijd bekend als een interessant duikgebied. Behalve Nederlanders weten ook veel Belgen, Duitsers en Fransen de weg naar Zeeland te vinden. 

Duiken in Nederland is leuk, of je nou in zoet of in zout water duikt. Maar, alles staat of valt met het zicht. Het zicht wordt bepaald door het aantal meter dat je horizontaal onderwater kunt zien. In Nederland varieert dat van 0,5 tot twintig meter, afhankelijk van de locatie, het jaargetijde, het weer of het aantal duikers te water. Hoe meer duikers zich in het water bevinden, hoe groter de kans op slecht zicht als gevolg van zweefvuil.

Oosterschelde, kraamkamer van de Noordzee

Wie Zeeland zegt, zegt Oosterschelde. En wie Oosterschelde zegt, zegt duiken. Toch kan niet iedereen hier te water en niet altijd. De Oosterschelde is onderhevig aan getijde. Duiken kan daardoor alleen op gezette tijden en alleen als je voldoende ervaring hebt. In getijdewater duik je in een ‘duikvenster’. Dit is een periode van wisselend getij, waarin het water nagenoeg stilstaat. Gebruik een getijdentabel of de DUIKERSGIDS app om je duiken hier te plannen. Bedenk weliswaar dat boekjes en getijdenplanners fouten kunnen bevatten en dat je altijd zelf verantwoordelijk bent voor je eigen veiligheid en dat van anderen.

Zeepaardjes en sepias

Je vindt in de Oosterschelde meer dan honderd duiklocaties, waaronder De Zeelandbrug, De Stelhoeve, Gorishoek, Plompe Toren, Nieuwe Sluis en Kattendijke. De biodiversiteit is met 250 diersoorten, enorm. Per vierkante meter zie je hier meer leven dan in de bekende duikregio’s van bijvoorbeeld Malta of Bonaire. Deze enorme explosie van levensvormen ontstaat door de grote temperatuurswisselingen van het water, waardoor steeds andere soorten worden aangetrokken. De Oosterschelde is de kraamkamer van de Noordzee. Honderden zeedieren komen naar dit gebied om te paren en hun jongen groot te brengen. Iedereen die veel in de Oosterschelde duikt kent de specifieke perioden wanneer je sepia’s, pijlinktvissen of zeepaardjes kunt zien. Behalve in de Grevelingen en de Oosterschelde wordt in mindere mate ook gedoken in de Westerschelde en het Veerse Meer.

Grevelingen, Het grootste zoutwatermeer van Europa

Ook in de Grevelingen wordt veel gedoken. Het Grevelingenmeer is het grootste zoutwatermeer in Europa. Het is in 1971 ontstaan toen de Brouwersdam als onderdeel van de Deltawerken in gebruik werd genomen. Heden ten dagen is het een uitgestrekt recreatiegebied, met ongeveer achttien kantduiklocaties. Van getijde is geen sprake, je kunt 24 uur per dag te water. Het Koepeltje, Scharendijke, Dreischor Gemaal en Kerkweg Den Osse zijn enkele van de bekendste duikplaatsen hier. Hoewel het volledig is afgesloten van de zee, wordt het zoutwatergehalte op peil gehouden via de Brouwersdam. Het onderwaterleven profiteert daar enorm van. Tot een diepte van ongeveer zeven meter kom je tal van levensvormen tegen. In de diepere lagen wordt het water zuurstofarm, met een relatief kale en dode bodem tot gevolg. Vaste ‘bewoners’ van de Grevelingen zijn onder meer zwemkrabbben, strandkrabben, steurgarnalen, zeesterren, weekdieren, zakpijpen en nog veel meer. Via de spuisluis komen ook weleens dieren vanuit de Noordzee in het meer terecht. Bij duikstekken zoals ‘t Koepeltje of Scharendijke worden geregeld sepia’s, zeedonderpadden, schelvissen en zeekreeften gezien. Meer naar het Oosten neemt de biodiversiteit af en zijn zulke ontmoetingen zeldzaam.

Zoetwaterstekken in Nederland

Nederland telt ook honderden zoetwaterstekken. De meeste daarvan zijn oude zandafgravingen die de bestemming ‘recreatieplas’ hebben gekregen. Of zo’n plas ooit een duikstek wordt, is van veel zaken afhankelijk. De bodemsamenstelling is een van de belangrijkste factoren. Een zandbodem waar puin op ligt, is ideaal. Deze combinatie veroorzaakt het minste zweefvuil. Zekerheid of een plas geschikt is om te duiken, krijg je pas als je erin springt. je er een duik maakt. Jaarlijks springen tientallen duikers in Nederlandse afgravingen waar nog nooit gedoken is, om het zicht maar ook de biodiversiteit vast te stellen. Hierdoor worden voortdurend nieuwe stekken ontdekt. Tegelijkertijd sterven ook stekken af, doordat de ecologische omstandigheden veranderen of doordat er teveel gedoken wordt. Behalve in zandafgravingen wordt in Nederland ook in kanalen of in zijarmen van rivieren.

Nieuw ontdekte stekken

De zichtwaarden, biodiversiteit en toegankelijkheid van zoetwaterstekken kunnen van jaar tot jaar verschillen. Daarom komt de DUIKERSGIDS elk jaar met een seizoenadvies. Waar zijn de omstandigheden dit jaar het best? Waar zijn faciliteiten aangelegd of wrakjes afgezonken? En welke nieuwe stekken zijn ontdekt? De meeste duikplaatsen zijn vrij toegankelijk, je stapt eenvoudig vanaf de oever het water in. Op sommige duiklocaties zijn faciliteiten aangelegd, hier dien je soms toegangsgeld te betalen. Onderwater kom je de bekende zoetwatersoorten zoals snoek, baars, voorn en karper tegen. In de meeste stekken worden ook objecten afgezonken. Objecten trekken vissen aan en vormen handige oriëntatiepunten. Je kunt van alles tegenkomen, van stadsbussen en speeltuinattributen tot auto- en vliegtuigwrakken. De DUIKERSGIDS en de DUIKERSGIDS app bevatten gedetailleerde duikkaartjes waarmee je de diverse objecten eenvoudig terug kunt vinden. De kaartjes zijn ook handig voor het plannen van je duik of het begeleiden van cursisten. Verder bevat de DUIKERSGIDS uitgebreide stekbeschrijvingen die je kans op een geslaagde duik vele malen vergroten.